Özbekistanda arheologlar tarapyndan tapylan gadymy altyn Teňňe, taryhyň iň möhüm tapyndylarynyň biri bolup biler. Bu sikkäniň VI asyra degişlidigi çaklanylýar we onuň ýüzünde “Türk-Kağan” ýazgysy bar. Alymlar bu tapyndyny türk taryhynyň ilkinji ýazmaça subutnamasy bolup biljekdigini belleýärler.
Teňňeleriň Taryhy We Manysy
Bu gadymy Teňňe, Göktürk döwleti döwrüne degişli bolup biler. Göktürkler, VI asyrda Orta Aziýada güýçli döwlet gurup, türk halklarynyň ilkinji resmi döwletini döretdiler. “Kağan” sözi, şol döwürde hökümdar manysynda ulanylyp, döwlet dolandyryşynyň iň ýokary derejesini aňladýardy. Teňňäniň ýüzünde “Türk-Kağan” ýazgysynyň bolmagy, şol döwürde türkleriň öz milli kimligini we döwlet gurluşyny resmi taýdan belläp başlandygyny görkezýär.
Arheologik Tapyndynyň Ähmiýeti
Özbekistanda tapylan bu Teňňe, diňe bir taryhy gymmatlyk bolman, eýsem, türk diliniň we medeniýetiniň irki döwürlerde nähili ulanylandygyny görkezýän möhüm subutnama bolup biler. Alymlar bu sikkäniň türk taryhynda ilkinji gezek “Türk” sözüniň ulanylan resmi ýazgy bolup biljekdigini belleýärler. Eger bu teoriýa tassyklansa, bu tapyndy türk taryhynyň we diliniň ösüşini has irki döwürlere alyp barar.
Geljekki Barlaglar We Netijeler
Häzirki wagtda taryhçylar we arheologlar bu sikkäni jikme-jik öwrenýärler. Sikkäniň düzümindäki metallaryň barlagy, onuň anyk ýaşyny kesgitlemekde möhüm rol oýnar. Şeýle hem, sikkäniň tapylan ýerindäki beýleki tapyndylar bilen deňeşdirilmegi, onuň taryhy kontekstini has aýdyňlaşdyrar.
Bu tapyndy, türk taryhynyň we medeniýetiniň irki döwürlerine täze düşünje getirip, geçmişimizi has gowy öwrenmäge mümkinçilik berer. Alymlar bu sikkäniň taryhy ähmiýetini doly kesgitlemek üçin goşmaça barlaglary dowam etdirýärler.
