Pul näme?

31.05.2024

Pul – harytlaryň ýa-da hyzmatlaryň bahasynyň ölçegi hökmünde hyzmat edip, olar üçin aňsatlyk bilen çalşylýan umumy ekwiwalentlik. Pul özüniň görnüşi boýunça ýörite önüm, gymmat bahaly kagyz, gymmatlyk nyşany, dürli bähbitler ýa-da gymmat bahaly zatlar, şeýle hem ýazgyly hasaplar görnüşinde bolup biler. Puluň esasy wezipeleri aşakdakylar ýaly tapawutlandyrylýar: alyş-çalyş serişdesi, hasap birligi, goraglylyk guraly. Birnäçe ykdysatçylar puluň gymmatlyk standarty (töleg standarty) funksiýasyny hem belläp geçýär.

Taryhy taýdan, ilkinji pullar haryt häsiýetli bolupdy, ýöne häzirki zaman pul ulgamlarynyň hemmesi diýen ýaly fiziki haryt hökmünde göni sarp etmek üçin ulanyp bolmaýan pullara – kagyz pullaryna, çeklere ýa-da weksellere, şol sanda, elektron görnüşindäki pullara esaslanýar. Şeýle pullar töleg serişdesi hökmünde kanuny yglan edilip, öz gymmatyna eýe bolýar. Ýagny, olaryň fiziki görnüşi we dolanyşyk usullary kanun bilen kadalaşdyrylýar hem-de döwletiň çägindäki ähli borçnamalar üçin töleg hökmünde kabul edilmelidir.

Ýurduň pul üpjünçiligi kesgitli bir maksat üçin ulanylýan nagt pullardan (banknotlar we teňňeler) we nagt däl pullaryň bir ýa-da birnäçe görnüşinden (sarp edijileriň öz hasaplaryndaky galyndylar, tygşytlylyk hasaplary we bank hasaplarynyň beýleki görnüşleri) ybaratdyr. Nagt däl pullar ösen ýurtlaryň giň pul üpjünçiliginiň esasy bölegini emele getirýär.

Taryhy maglumatlara göra ilkinji kagyz pullar Hytaýda emele gelipdir. Olaryň döränine eýýäm 25-26 asyrdan gowrak wagt geçipdir.

Kagyz banknotlaryň ortaça ömri 3-5 ýyl hasaplanylýar. Şeýle-de bolsa 1821-1825-nji ýyllarda Alýaskadaky rus-amerikan şereketi tarapyndan öndürilen düwlen derisinden ýasalan pullaryň 40-a golaýy häzirki günlerimize çenli saklanyp gelendir.

Ylýas BABAÝEW
Türkmen döwlet maliýe
institutynyň talyby

Leave a Reply

Your email address will not be published.

loader-image
Ashgabat
3:40 am, Nov 13, 2024
temperature icon 8°C
небольшой дождь
Humidity 100 %
Pressure 1026 mb
Wind 11 mph
Wind Gust Wind Gust: 0 mph
Clouds Clouds: 100%
Visibility Visibility: 0 km
Sunrise Sunrise: 7:45 am
Sunset Sunset: 5:56 pm
Öňki taryh

Çagalar – biziň geljegimizdir

Next Story

“Aýmelek kids” söwda dükany çagalar güni mynasybetli arzanladyşlaryny ildeşlerimize hödürleýär

Soňkylar Makalalar

Balykçylyk pudagynyň ösüşi

12.11.2024
Hormatly Prezidentimiz Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmekde balykçylyk hojalygyny ösdürmäge uly üns berýär. Ýurdumyzyň ykdysady ösüşinde içki we daşky suwlarda balyk

Gowaça

12.11.2024
Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň oba hojalygynyň täze ykdysady gatnaşyklara geçirilýän döwri gowaçanyň sortlaryna bildirilýän talaplar ýokarydyr. Türkmenistanyň pagtaçylyk pudagy dünýä derejesine gabat gelýän süýümi

Adamyň nerw ulgamy

12.11.2024
Adam bedeni ähli haýwanlaryňkydan hil taýdan örän tapawutlanýan ýokary nerw işjeňlige eýedir. Ýokary ösen aň, howaýy pikirlenmek, düşnükli (pert) sözleýiş ýaly beýni işiniň çylşyrymly

Elektrik stansiýalary

12.11.2024
Türkmenistan energiýa çeşmelerine baýdyr, bu ýerde senagat okgunly ösýär, şonuň üçin kuwwatly energiýa pudagy –üstünlikli ösüşiň girewidir. Elektrik energiýasy adaty durmuşda we senagatda ymykly

Türkmen halkynyň Milli gymmatlyklary

12.11.2024
Türkmen halky beýik halkdyr, onuň dünýä ylmyna, medeniýetine, umuman dünýä siwillizasiýasyna ummasyz goşantlary goşandygy bize mälimdir. Türkmen halkynyň geçmişde dünýäniň dürli künjeklerinde onlarça döwlet
GitTop