Sport ýaryşlarynyň görnüşleri we wezipesi

28.02.2024

Sport ýaryşlary – munuň özi teatr, muzeý, saz, kino sungatlary bilen bir hatarda bolup, ýaş nesle mahsus bolan terbiýäni bermekde we kämilleşdirmekde uly terbiýeçilik we sagaldyş ähmiýetine eýedir.

Sport ýaryşlarynyň ulgamy – bu türgenleri ýaryşlarda çykyş etdirip, uly üstünliklere ýetirýän ulgamdyr. Ýaryşlar türgenleriň hereket başarnyklaryny ýokarlandyrýar. Türgenler ýaryşlarda üstünlikleri gazanmak üçin öz bedenle-rini fiziki, psihiki, tehniki we taktiki tarapdan taýýarlaýarlar.

Ýaryşlar – adamlaryň hereket mümkinçiliklerini ýüze çykarýan we seljerýän esasy serişdeleriň biridir. Eger-de ýaryşlar bolmadyk bolsa, sport bu derejä çenli ösmezdi. Ýaryşlaryň maksady – güýçli türgenleri ýüze çykarmak, okuw-türgenleşik işleriniň hilini we ne-tijelerini kesgitlemekdir. Ýaryşlar – türgenleri taýýarlamagyň esasy maksady, serişdesi we usullary bolup durýar. Ýaryşlaryň ahyrky neti-jeleri – sport üstünlikleridir.

Sport üstünligi – bu belli bir netijelerde türgenleriň ussatlyk-laryny we başarnyklaryny ýüze çykarýan görkezijilerdir.Sportuň her bir görnüşinde öz aýratynlygyna baglylykda ýaryş ulgamy emele gelýär we bu ulgamdaky ýaryşlar şu tertip boýunça geçirilýär:

– ýerli derejede geçirilýän ýaryşlar (oňa sport guramalarynyň arasyndaky ýaryş, şäher, etrap, welaýat möçberinde geçirilýän ýaryşlar degişlidir);– milli derejede (Türkmenistanyň çempionaty);
– yklymara – sebitara derejede (Aziýanyň çempionaty);
– dünýä derejesinde geçirilýän ýaryşlar (dünýä çempionatlary, Olimpiýa oýunlary we ş.m.).Ýaryş ulgamynyň ýerine ýetirýän wezipesi:
– sport ýaryşlary – sport ussatlygyny ähli tarapdan dolandyrýan we herekete getirýän ulgamdyr;
– sport ýaryşlary türgenleşigiň mazmunyny, ugruny we gurluş düzümini kesgitleýär;
– sport ýaryşlary türgenleriň taýýarlygyna gözegçilik etmegiň esasy serişdesi hökmünde ulanylýar;
– sport ýaryşlary sportuň ösmegine we ýaýramagyna ýardam berýär;
– sport ýaryşlary milli sport bilen dünýä sportunyň sazlaşykly arabaglanyşygyny ýokarlandyrýar;
– sport ýaryşlary saglygy berkidýär we beden işjeňligini ýokar-landyrýar;
– sport ýaryşlary ýaş nesliň kemala gelmegine ýardam berýär;
– sport ýaryşlary sporty wagyz-nesihat edýär;
– sport ýaryşlary tomaşa täsirliligi bilen adamlaryň ruhy islegini kanagatlandyrýar.

Sport ýaryşlary maksadyna we mazmunyna baglylykda şulara bölünýär:

– taýýarlaýjy ýaryşlar – (türgeniň tehniki we taktiki taýýarlygyny ösdürmek üçin geçirilýär);
– barlag ýaryşlary – (türgeniň türgenleşik derejesine gözegçilik etmäge kömek berýär);
– ýaryşa getiriji giriş ýaryşy – (esasy ýaryşlarda çykyş etmezden öň, türgeniň sport taýýarlygyny ýokary derejede ösdürmek üçin geçi-rilýär);
– saýlama ýaryşlar – (türgenleriň arasyndan ussatlary, ökdeleri saýlamak üçin geçirilýär);
– esasy ýaryşlar – (uly ýaryşlar).Ýaryşlar öz aýratynlygy boýunça şeýle bölünýär:– uly ýaryşlar – (Olimpiýa oýunlary, dünýä çempionatlary, Aziýa çempionaty we ş.m.);
– ýylda geçirilýän ýaryşlar – (birinjilik ugrunda geçirilýän ýaryşlar, Türkmenistanyň çempionaty we ş.m.);
– şanly senelere bagyşlanyp geçirilýän ýaryşlar – (Prezidentiň Kubogyny almak ugrunda, baýramçylyklara, sportda yz galdyran şahsyýetlere bagyşlanyp geçirilýän ýaryşlar we ş.m.);

Ýaryşlaryň guramaçylykly geçirilişi boýunça bölünişi:

– açyk ýaryşlar – bu ýaryşlara beýleki sport mekdepleriniň, klublaryň, welaýatlaryň we ş.m. türgenleri gatnaşyp bilýärler.– ýapyk ýaryşlar – bu ýaryşlar diňe sport mekdebiniň, şäheriň ýa-da welaýatyň öz içinde geçirilýär. Bu ýaryşlara başga sport klub-laryndan ýa-da welaýatlardan türgenler gatnaşyp bilmeýärler.
– ýoldaşlyk duşuşyklaryna – şertnama esasynda sport gura-malarynyň öz arasynda we ýurtlaryň arasynda geçirilýän ýaryşlar degişlidir.

Maksad SAPARBAÝEW
Daşoguz agrosenagat orta
hünär okuw mekdebiniň mugallymy,
kärdeşler arkalaşygynyň başlygy

Leave a Reply

Your email address will not be published.

loader-image
Ashgabat
3:40 am, Nov 13, 2024
temperature icon 8°C
небольшой дождь
Humidity 100 %
Pressure 1026 mb
Wind 11 mph
Wind Gust Wind Gust: 0 mph
Clouds Clouds: 100%
Visibility Visibility: 0 km
Sunrise Sunrise: 7:45 am
Sunset Sunset: 5:56 pm
Öňki taryh

2024-nji ýylyň 3-5-nji marty aralygynda Aşgabat şäherinde Owgan harytlarynyň sergisi geçiriler

Next Story

Her bir çaga üçin döredijilik

Soňkylar Makalalar

Balykçylyk pudagynyň ösüşi

12.11.2024
Hormatly Prezidentimiz Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmekde balykçylyk hojalygyny ösdürmäge uly üns berýär. Ýurdumyzyň ykdysady ösüşinde içki we daşky suwlarda balyk

Gowaça

12.11.2024
Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň oba hojalygynyň täze ykdysady gatnaşyklara geçirilýän döwri gowaçanyň sortlaryna bildirilýän talaplar ýokarydyr. Türkmenistanyň pagtaçylyk pudagy dünýä derejesine gabat gelýän süýümi

Adamyň nerw ulgamy

12.11.2024
Adam bedeni ähli haýwanlaryňkydan hil taýdan örän tapawutlanýan ýokary nerw işjeňlige eýedir. Ýokary ösen aň, howaýy pikirlenmek, düşnükli (pert) sözleýiş ýaly beýni işiniň çylşyrymly

Elektrik stansiýalary

12.11.2024
Türkmenistan energiýa çeşmelerine baýdyr, bu ýerde senagat okgunly ösýär, şonuň üçin kuwwatly energiýa pudagy –üstünlikli ösüşiň girewidir. Elektrik energiýasy adaty durmuşda we senagatda ymykly

Türkmen halkynyň Milli gymmatlyklary

12.11.2024
Türkmen halky beýik halkdyr, onuň dünýä ylmyna, medeniýetine, umuman dünýä siwillizasiýasyna ummasyz goşantlary goşandygy bize mälimdir. Türkmen halkynyň geçmişde dünýäniň dürli künjeklerinde onlarça döwlet
GitTop