Ýurdumyzyň gün- günden pajarlap ösmegi häzirki zaman tehnologiýalar döwründe döwrebaplaşdyrylýan sanly ykdysadyýetiň ýeten derejeleri , gazanan üstünlikleri bilen bilrikde ýurudmyzyň ähli ulgamlarynda ýüze çykýar. Gahryman Arkadgymyzyň öňdengörüjilikli syýasaty esasynda Tehnologiýa harytlary ýa-da hyzmatlary öndürmekde ýa-da amala aşyrmakda ulanylýan başarnyklar, usullar, amallar maksatlary, tehnikalary düzmek ýa-da ylmy gözlegler. Tehnologiýa, tebigy baýlyklary adamlar tarapyndan ýönekeý gural hökmünde ulanmak bilen başlandy. Tehnologiýa bular bilen has köp täsir edýär. Tehnologiýa, şeýle hem häzirki dünýä ykdysadyýetini goşmak bilen ykdysadyýetlere, meşhur güýmenje synpynyň mundan beýläk-de ösmegine we ösmegine kömek etdi. Köp tehnologiki prosesler we islenmeýän önümler sebäpli dünýäniň daşky gurşawa hapalanmagy diýlip atlandyrylýan tebigy daşky gurşawa zyýan ýetdi. Tebigy baýlyklar gutaryp başlady.Ýurdumyzyň çar künjünde sanlaşdyrylan çögütleriň eýýäm nijeme ýyllar bäri halkymyza we dünýä ykdysady bazaryna hyzmat etmegi bolsa, bu günki gün Türkmen diýaryndaky ösüşlerden habar berýär. Ýangyç ynsanyň ömründe ähli wagtda- da gerek. Ykdysady üpjünçiligi esasy ugurlarynyň biri bolan ýangyç, energetika hem- de beýleki ugurlar boýunça Hindi topraklary hem kömür känine baý ýurt. Döwlet pudagy üçin nebit we nebit önümlerini, daşkömri, elektrik energiýasyny öndürmegi mahsusdyr. Umuman, ýurtda öndürilýän senagat önüminiň çemesini döwlet pudagy ýerine ýetirmesi hem özgerişlerde täze basgançaklary açmaga mümkinçilik döretdi. Soňra hususy pudaklar emele gelip, industriýa ösdi. Hususy pudak esasan maşyn gurluşygy, ýeňil senagaty, oba hojalygyny, hyzmat ediş ulgamyny öz içine aldy.Munuň özi Hindistanyň bu günki gün medenieýtinde, taryhynda , ykdysadyýetinde, senagatdynda ösüşleri saglaýandygyny subut edýär. Dünäýniň çar künjinde sanly tehnologiýalaryň ösen usullary bilen iş salşylýar. Häzirki zaman tehnologiýalar äleminde täzelikleriň bolmagy bolsa, ykdysady ugurlarda hem-de beýleki ugurlarda mümkinçilikleri açýar.Türkmenistan diýarymyzda hem sanly ulgam babatynda birnäçe işler alnyp barylýar. Dünýäde bar bolan täze üstünlikler bilen bir hatarda türkmen diýarynda sanly ulgam boýunça ösüşler gazanylýar. Türkmen halkynyň ýaşaýşyny öňküsinden hem gowulandyrmak hem-de halkyň ösen islegini kanagatlandyrmak bilen birlikde, birnäçe işler alnyp barylýar. Halk üçin elýeterli bolan töleg görnüşlerini hem ýurdumyzyň döwlet banklary bilen , Aýratynda Halk bank bilen birlikde halkymyz üçin döredilýän mümkinçilikleriň has oňaýly, has-da ykjam bolmagyny gazanmaga çalyşýarys. Häzirki zaman ösen töleg hyzmatlarynyň içinde bolsa, bu töleg hyzmaty halk bähbitli işlerde öz goşandyny goşar.
Smortfon arkaly töleg ýörüte töleg terminallarynyň üsti bilen amala aşyrylýar hem-de häzirki günlerde ýurdumyzda sanlaşdyrylan edara , kärhanalaryň işinden başga-da raýatlarymyza hem elýeterli döwrebap sanlaşdyrmalar arkaly bank terminnarynyň smartfonlara geçmesi biziň töleg arkaly işlerimiziň öňküden hem ýeňilleşmesine getirjekdigi ikiuçsyzdyr. Smortfon arkaly töleg ýörüte töleg terminallarynyň üsti bilen amala aşyrylýar hem-de häzirki günlerde ýurdumyzda sanlaşdyrylan edara , kärhanalaryň işinden başga-da raýatlarymyza hem elýeterli bolmagy üçin biziň kärhanamyz netijeli işler görkezmek üçin elinden geleni edýär. Häzirki günlerde döwrebap sanlaşdyrmalar arkaly bank terminnarynyň smartfonlara geçmesi biziň töleg arkaly işlerimiziň öňküden hem ýeňilleşmesine getirjekdigi ikiuçsyzdyr. Çünki Hormatly Prezidentimiziň saýasynda Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary bilen edilýän işlerde ýaş zehinlileri ösdürmek hem-de olaryň gelejegi üçin birnäçe täze taslamalar döretmek bilen bagly, täze taslamaalryň üstünde işledi. Olaryň biri hem iň täze çykan smortfon arkaly töleglerdir. Mobil bank goşundysy arkaly smortfondan çekilip alnan tölegiň çekleşdirme hyzmatlary hem bar, munuň özi häzirki zaman adamzat jemgyýetinde ösen islegleri tizara kanagatlandyrmaga mümkinçilik berýär. Şu günki gün biziň ýurdumyzda sanly ulgamy has düýpli ýola goýmak üçin uly işler alnyp barylýar. Dünýäniň ösen tehnologiýalarynyň bu günki gün biziň ýudumyzda hem ornaşdyrylmagy üçin Hormatly Prezidentimiz tagallalary edýär. Ýurdumyzyň ykdysady derejesine täsir edýän sanly ulgama geçen edaradyr , kärhanalaryň işlerini ýola goýmakda bu ýokary netijeleri görkezýän usul, ulgamyň ähmiýeti ýokarydyr.Ýagny sanly ulgam biziň ýurdumyzda ornaşdyrylmak bilen has täsirli işleriň ýola goýulmagy, halk bähbitli zatlaryň ýola goýulmagy ajaýyp mümkinçilikleri döredýär.
Sanly ykdysadyýet adamyň gündelik harytlary sarp etmeginde we olara zerurlyklary düşündirmekde işler alyp barýar.Edara kärhanalaryň resminamalarynyň sanly ulgama geçmegi nähili ýeňillikleri we oňaýlylyklary durmuşa geçirendigi bu günki gün halk bähbitli işleri agzanyňda munuň hakykatdan hem şeýledigine göz ýetirýärsiň.
Häzirki zaman döwrebap tehnologiýalar esasynda ýola goýlan işleriň biri hem döwrebap tölegleriň içinde smortfon arkaly töleg etmek hem-de şol töleglerde ýerine ýetirilen hyzmatlaryň internet tölegi arkaly amala aşyrylmasyny gazanmakdan ybaratdyr.
Şol sanda logistik hyzmatlar hem sanlaşdyrylmakdan has öte ösüşler bilen dünýä ykdysady bazaryna ýol açýar.Logistik yzarlama her bbir taraplaýyn amala aşyrylanda sanly dünýägaraýşyň ugurlary bilen bir- biregiň edýän işinden ugur alma we ýurda getirjek bähbitleri bilen kesgitlenilýär. Ilkinji nobatda, bu möhleti babatda şeýledir. Şeýlelikde biziň ýurdumyzda Hazar deňziniň portundan başga ýerlerde hem logistik hereketiň ugurlarynyň kesgitlenilmegi dünýäniň çar künjündäki Türkmenistan bilen özara gatnaşyk edýän ýurtlary has ykjam işleşmäge mümkinçilik döretdi. Bu bolsa, hakykatdan hem logistik çözgüdiň ýurdumyzda halk bähbitli işleri ýola goýmakda döredýän mümkinçilikleridir.Sanly çözgüdiň ýurdumyzyň ähli ulgamlary barada ösüşler gazanmagyna getirmegi bu günki gün Türkmenistanda ösüşleriň serhetsizdiginiň ýene-de bir gezek subutnamasydyr. hataryna geçirdi. Döwletiň derejesine çenli ilkinji kiçi nokatlarda ulanylan görkeziji öz ornuny durmuşa ornaşdyrýança gaty köp ýoly geçdi. Ýagny islendik müşderi, islendik döwletden gelýän harydyna eýe çykyp bilýär.Islendik harydyň elektron resminamalarynyň elimizde bolmagy bilen hukuk tarapyndan sanawa alynan ulagyň we onuň eýeçiligini saklaýan resmi şahsyň öňünden mümkinçilik durmuşyň ähli sferasynda gabat gelýär. Çünki bu günki gün zerurlygyny artdyrýan sanly ulgamyň görkezijisi biziň durmuşymyza barha we barha ornaşyp barýandygyny subut etmäge biz islendik mysalda mümkinçilik tapýarys.
Selimhan ALLANOW
Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky
Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň talyby
